Mae’r lefel o tasgau canolig yma yn edrych ar didoli nodweddion lluosog o gwrthrychau trwy defnyddio lluniau ‘Venn’ ac yn tasg sydd wedi dilyn o ‘Deall grwpiau, sut i didoli a cystrawen (1) sydd wedi ei dylunio am plant hyn. Maehi’n ffocusi ar setiau ar nodweddion sydd wedi gorgyffwrdd.
Bwriad
I datblygu cystrawennau allweddol yn pellach am setiau ac newidynnau sydd yn perthnasol i codio, yn ynwedig, setiau gorgyffwrdd.
Nod
- Dangoswch fod gwrthrychau yn gallu bod yn rhan o mwy nag un set ar yr un tro.
- Lluniwch llun ‘Venn’ i darlunio hun
Offer
- Yr un set o cylchoedd a ffonau a defnyddwyr yn Deall grwpiau, sut i didoli a cystrawen (1)
- Darnau mawr o papur a peniau ffelt
- (yn dewisol) llinyn hir stiff i cysylltu’r cylchoedd yn lle llunio’r cylchoedd (fe ddefnyddwyn ni llinyn clustogwaith wedi ei cycylltu gyda tap ‘ gaffa’)
Mae’r gwers yma wedi ei aneli at plant 9+ oed. Os dydch chi ddim wedi gwneud y gwers yma or blaen neu os cafodd e ei wneud mewn blynyddoedd cynnar, rydyn yn awgrymu i chi ail wneud e neu o leia ailgychwynwch hi. Fyddwch mwy na thebyg eisiau gwneud y tasgau dros mwy nag un gwers yn lle un gwers mawr hir.
Setiau lluosog
Mae’r gan y gwrthrychau rydyn yn defnyddio tri nodweddion amlwg- lliw, maint a siap. Yn y dechrau’r gweithgareddau, mae’r plant yn creu neu yn adnabod set unigol gyda 1 neu mwy or nodweddion yma yn action fel y cystrawen (y ‘rheolau’) i didoli’r gwrthrychau. Mae’r tasgau yn y gwersi yma yn defnyddio setiau lluosog sydd efo nodweddion gorgyffwrd. Y bwriad o hyn yw i dangos fod gwrthrychau yn gallu bodoli gyfda mwy nag un set ar yr un pryd, cysyniad pwysig iawn yn cyfrifiadurol, nid yn unig yn rhaglennu ond hefyd gyda deall sut mae databas yn gweithio.
E.e mae genym dosbarth llawn plant. Mae’r plant yn perthyn I setiau lluosog y gallen ni ‘ymholi’.
(Gwneuch yn siwr bod y plant yn deall ystyr y gair ‘ymholi’ = gofyn cwestiynnau amdani. Esboniwch fod cyfrifiaduron yn defnyddio iaith ymholi arbennig i dod o hyd i gwybodaeth ar databas yn gweithio. Pan rydyn yn ymholi iaith rydym yn defnyddio rhaglenni I gofyn ir cyfrifiadur cwestiynnau am y setiau o data mae wedi storio ac ofyn iddi perfformio cyfres o cyfrifiadau ar y data cyn dangos y canlyniadau.)
Edrychwch ar rhai or enghreifftiau o setiau lluosog yn y dosbarth. Fe allwch wneud hyn trwy ofyn ur plant i trenfu ei hun mewn I detiau o 6. ‘Merched’, ‘Bechgyn’, Gwallt melyn, Gwallt brown, Llygaid brown, Llygaid glas. Beth oedd y problemau gyda hyn? Yn amlwg, os oeddech yn bachgen gyda gwallt brown a llygaid glas, sut fyddech yn gwneud y penderfyniad i pa grwp mae e’n ymuno? Ni allwch fod mewn 3 llefydd ar yr un pryd.
Fe allwch hefyd trefnu lego ac ymchwlio ir grwpiau posib- nifer o spotiau, lliwiau ayyb.
Awn ni yn ol ir enghraifft yn y llyfrgell. Yn y llyfrgell mae’r llyfrau wedi ei didoli mewn i rhannau e.e ffyglen, ffaith, llyfrau plant ayyb. We allwn ni ychwanegu nodweddion gwahanol ir llyfr a threfnu nhw mewn i grwpiau fel lliw y clawr neu pryd cafodd y llyfr ei cyhoeddwyd. Ond mae na problem, dydy hi ddim yn realistig i trefnu llygrgell trwy grwpio llyfrau sydd efo clawr lliw coch a sydd wedi cael ei creu ym 2016.
Ond, yn cyfrifiadurol fe allwn ni ychwangegu nodweddion ir llyfrau I creu grwp o llyfrau heb poeni am symyd miloedd o llyfrau pob tro neu gorfod gwneud penderfyniadau am pa grwpiau i rhoi’r llyfrau mewn.
Fe allwch chi denfyddio ‘Kindle’ neu llyfrau-e arall i darlunio y enghraifft gyda’r llyfrau. Ewch i siop llyfrau ac edrychwch ar y ffordd mae’r llyfrau wedi ei didoli i pwnciau gwahanol. Ond wedyn os yr ydych yn chwilio ar enw’r awdur fydd rhestr or llyfrau sydd wedi ei ysgrifennu gan yr awdur yna yn dod i fyny syn’n cynnwys llyfrau o pwnciau gwahanol. Neu fe allwch gweld grwp o llyfrau sydd wedi gwerthu’r gorau. Os oes gennych cyfrif fe allwch hefyd edrych ar y grwp o llyfrau sydd wedi ei awgrymu fel llyfr fyddwch yn hoffi (yn seiliedig ar llyfrau mae pobol arall wedi mwynhau sydd yn rhannu’r un blas yn llyfrau a chi). Fydd y grwp yma yn bendant yn cynnwys llyfrau am pwnciau a awdurdodau arall of fydden nhw dal i fod yn ‘set’ o pethau gyda rhywbeth yn cyffredin e.e ‘llyfrau fyddwch yn mwynhau’.
Pan rydyn yn ysgrifennu rhaglennu, rydyn yn aml angen dweud wrth y cyfrifiadur fod rhywbeth yn perthyn mewn mwy nag un set. Os yr ydych wedi edrych ar y datbas yn barod fe allwch ail edrych arni a siarad amdani ar ffordd fe allwch ‘ymholi’ I dod o hyd ir gwybodaeth.
Lluniau Venn
Mae lluniau Venn yn ffordd gweladwy o dangos fod gwrthrych ddim angen fod yn rhan o un set, fe allai fod yn rhan o llawer o setiau. Mae deall sut mae lluniau Venn yn gweithio yn cysyniad pwysig o fewn rhaglennu. Pan rydyn yn ysgrifennu cod, dydy ni ddim yn ‘llunio’ lluniau Venn ond rydyn yn ei arddangos nhw mewn cod. 
Dechreuwch gyda’r gweithgaredd ‘dywedwch wrthai’ trwy gosod mas dau cylch sy’n croesi gyda cystrawed wedi ei cysylltu atynt. Cael y plant i gweithio’r cystrawen am pob cylch. Felly yn yr enghraifft uchod, fe fyddwch yn dechrau trwy rhoi’r holl pethau coch mewn i un cylch ar holl pethau siap cylch mewn ir cylch arall. Yna arbrofwch gan ofyn iddynt sut mae nhw’n mynd i delio gyda pethau sydd yn perthyn yyn y DAU cylch ar y un pryd. Beth am y pethau sydd yn siap cylch yn ogastal a bod yn coch? Ble mae nhw’n mynd? Wedyn trafofdwch am y croesfforddu or cylchoedd- fydd hwn yn lle da I rhoi nhw!
Triwch mwy o ymarferion, gan gweithio gyda dau nodwedd, felly allwch cael dau set…
- Un set o mawr, un set o siap cylch
- Un set gwyn, un set bach
- Un set du, un set o ffonau
- Un set canolig, un set coch
Amrywich yr enghreifftiau felly weithiau rydych yn creu set (dywedwch I mi) ac gofynwch pa gwrhtrychau sy’n perthyn yn y croesffordd, yma symydwch ymlaen I ofyn iddyn nhw i creu’r set (dangoswch i mi). fe allwch hefyd herio’r plant mwyaf galluog trwy rhoi rhai gwrthrychau yn y croesffordd a gweld os y gallen nhw gweithio yn nol i gweithio mas beth sydd fod yn y dau cylch i dechrau. Fe allwch hefyd dweud wrthyn nhw fod y symbol mathamategol am y croesffordd yw ‘U’ ben-ei-weired.
Mae hyn yn lle da i stopio os yr ydych yn gwasgaru’r gwersi mas dros llawer o amser.
AC, NEU, DIM
Ar or ir plant dod yn gyfarwydd gyda’r cysyniad o gwrthrychau fod yn rhan o dau set, fe allwch ychwanegu’r gorchmynion AC,NEU, DIM.yn amlwg mae hyn yn cymhlethu pob un or setiau ac un cynyddu’r anhawster. Mae hi i fyny i chi ar gallu eich dosbarth os yr ydych eisiau gwneud hyn. Fydd yn bendant yn helpu nhw i ysgrifennu cod- gwneud maths-ond effallai rydych eisiau stopio yma! Neu efallai rydych ddim ond eisiau gwneud y tasg Dywedwch I mi’. neu scipio ymlaen ir tasg 3 cylch isod. .
Felly, beth sydd ar y croesffordd or cylchoedd isod? Pa nodweddion sydd yn y setiau yn y cylchoedd?
Efallai fydd yn help os yr ydych yn rhannu’r tasg lan os oes angen ir plant atgoffa ar y swyddogaethau AC,NEU, DIM. Fe all hyn cael ei wneud trwy adeiladu grwp newydd. Dechreuwch gyda gorchmynion DIM,AC,NEU.
Wedyn ewch ymlaen i ychwanegu cylch arall gyda rheolarni:
Yn dilyn ymlaen or tasg arall fe allwch ychwanegu trydydd cylch:
Gyda dau cylch sydd yn croesfforddu, mae gennych 3 lle i rhoi gwrthrych- yr ail cylch ar croesffordd, os oes gennych 3 cylch sydd yn croesi mae gennych 7 lle i rhoi’r gwrthrych. Mae’r cylch ychwanegol yn cynyddu’r llefydd potensial gan 4.
Mae’r dosbarthiadau ddim yn annoddach na’r rhia gwreiddiol ac canolig or lluniau Venn (lle mae’r 3 cylchoedd yn croesi drosodd) mae hi’n pwynt diddorol I dysgu.
Or lluniau Venn 2 cylch blaenorol, fydd plant yn ymwybodol fod pethau yn gallu bod yn rhan o mwy nag un set. Yn debyg ir croesffordd yn y canol or llun Ven 3 cylch sydd yn dangos fe all pethau fod yn rhan o 3 set.
Cwis posib ir ymenydd:
- Cylch cyntaf: DDIM yn ddu
- Ail cylch: DDIM yn coch
- Trydydd cylch: DDIM yn wyn
- Cylch cyntaf: Du AC yn goch
- Ail cylch: Du AC yn goch NEU gwyn
- Trydydd cylch: DDIM yn fach
Darganfod codwyr y dyfodol!
Mae’r gweithgaredd cyntaf (yn edrych ar y 2 set ar croesffordd) fydd hyn yn helpu’r holl blant i deall beth yw codio syml (fod gwrthrychau yn perthyn mewn mwy nag un set) ac yn dangos meddwl cyfrifianol, ond fe fydd rhai plant sydd yn dangos diddordeb gyda’r syniad a fydd yn cael dim trafferth mewn gweithio trwy’r gweithgareddau AC,NEU,DIM ar lluniau Venn 3 cylch, yn cynnwys y ymarferion ir ymenydd. Fydd y plant yma efallai ddim y plant mwyaf galluog ond gwyliwch mas am, y plant yma- maer hi’n ffordd gwych o darganfod y codwyr y dyfodol!
